ស្វែងយល់ពីអត្ថន័យ នៃពាក្យ«សហាយ»
មុននឹងពន្យល់ពីអត្ថន័យពាក្យនេះ យើងចង់ទាញអារម្មណ៍លោកអ្នក ពិនិត្យលើសំណេរពាក្យនេះជាមុនសិន។ សព្វថ្ងៃ នៅមានការភ័ន្តច្រឡំជាច្រើនចំពោះសំណេរពាក្យនេះ ដោយខ្លះសរសេរ «សហាយ» ខ្លះទៀតសរសេរ «សាហាយ»។ តើសំណេរទាំងពីរនេះ សរសេរមួយណាត្រូវ?
ក្នុងវចនានុក្រមខ្មែរ បោះពុម្ពគ្រាទី៥ដោយវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ពាក្យដែលត្រឹមត្រូវ«សហាយ»មិនមែន«សាហាយ»ទេ។ពាក្យ «សហាយ» មានន័យថា សម្លាញ់, មិត្តសម្លាញ់, អ្នកដែលទៅ ឬមកជាមួយ, អ្នកជូន, អ្នកកំដរ, គ្នា, អ្នកដែលជាគ្នា(បើស្ត្រីជាសហាយិកា)។ពាក្យនេះ កម្ចីពីបាលី សំស្ក្រឹត។
បើយើងពិនិត្យលើអត្ថន័យខាងលើនេះ គឺជាពាក្យដែលមានន័យល្អ ប៉ុន្តែខ្មែរប្រើពាក្យនេះ សំដៅសេចក្ដីផ្សេងថា “បុរសស្ត្រីដែលដើរហើរ ឬដែលខូចកាចនឹងគ្នា”គឺអ្នកដែលមានប្តី ឬប្រពន្ធរួចហើយ។ មានសហាយ មានស្រី ឬមានប្រុស ជាអ្នកប្រព្រឹត្តអន្ធករនឹងគ្នា។សហាយនឹងគ្នា គឺដើរហើរនឹងគ្នា ខូចកាចនឹងគ្នា។ «សហាយស្មន់» មានន័យថា សហាយដែលខូចកាចនឹងគ្នា ដល់បែកការត្រូវបង់ប្រាក់ពិន័យមុខស្មន់។ ចំពោះពាក្យ«មុខស្មន់»នេះវិញ មានន័យថា មុខក្រសួង ឬនាទីដែលត្រូវពិន័យតាមមាត្រាច្បាប់ បញ្ញត្តិអំពីស្មន់នឹងគ្នា។
ពាក្យស្មន់ ប្រើជាកិរិយាសព្ទ មានន័យថា ខូចកាច ដើរហើរនឹងគ្នា។«ស្មន់»នេះ បានមកពីពាក្យថា«សម»ប្រែថាស្មើ,ស្មើគ្នា+អន្ធ ប្រែថា ងងឹត,ខ្វាក់ មានន័យថាងងឹតស្មើគ្នា៕
(ដកស្រង់ពីវចនានុក្រមខ្មែរ បោះពុម្ពគ្រាទី៥ដោយវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ត្រង់ទំព័រ១៣២១ និង១៤៥៦)
