VAYO FM Radio - វិទ្យុវាយោ

Other - អក្សរសាស្រ្តខ្មែរ

ប្រាសាទនាគព័ន្ធ និងជំនឿក្នុងការព្យាបាលជំងឺ

13-01-2017 | 03:11 PM

ប្រាសាទនាគព័ន្ធ ត្រូវបានសាងសង់ឡើងនៅរជ្ជកាល ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ នាឆ្នាំ១១៩១ ដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយព្រះពុទ្ធសាសនាមហាយាន។ ប្រាសាទនេះ ស្ថិតនៅផ្លូវវង់ធំនៃតំបន់អង្គរ សាងសង់លើទំហំដី ៣៥០ម៉ែត្រ បួនជ្រុងស្មើ មានចមា្ងយ ១៨គីឡូម៉ែត្រ ពីទីរួមខេត្តសៀមរាប។ ប្រាសាទនេះ មានស្រះ សន្សំទឹកបរិសុទ្ធ៨ ដោយរៀបចំអោយមាន ជាសញ្ញាលេខប� ...

ប្រវត្តិ និងគោលបំណងពិធីបុណ្យដារលានក្នុងសង្គមខ្មែរ

06-01-2017 | 03:52 PM

បុណ្យដារលាន ជាពិធីបុណ្យដែលទាក់ទងទៅនឹងជំនឿសាសនា ជាប្រពៃណីរបស់ជនជាតិខ្មែរ។ ដារលាន មានន័យថា «ការឆ្លងទីដីវាលរលីង»។ ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រជាកសិករខ្មែរគ្រប់ភូមិ-ស្រុកទូទាំងប្រទេស ក្រោយពីបញ្ចប់ការច្រូតស្រូវ បោកបែនរួចរាល់ជាស្ថាពរហើយនោះ ចាស់ទុំក្នុងភូមិតែងតែងជជែកពិគ្រោះយោបល់គ្នា ដើម្បីលៃលកពេលវេលា� ...

ជំនឿរបស់ប្រជាជនខ្មែរលើ «អាប»

30-12-2016 | 02:34 PM

និយាយដល់ឈ្មោះ «អាប» មនុស្សភាគមុខជាបានស្គាល់ ហើយព្រមទាំងបានស្រម៉ៃដល់រូបរាងលក្ខណៈរបស់វាជាក់ជាមិនខាន។ តាមការដំណាលប្រាប់ពីចាស់ៗ លោកថា អាប ភាគច្រើនជាមនុស្សស្រី ដែលមានតែក្បាលភ្ជាប់ជាមួយពោះវៀន ចូលចិត្តបង្ហាញខ្លួននៅពេលយប់ ជាវេលាដែលអាបដើរស្វែករកចំណីអាហារ។ តើអាបមានប្រវត្តិយ៉ាងដូចម្ដេច? តើ� ...

«ប្រាសាទបឹងមាលា» ឬ «ប្រាសាទបេងមាលា» ហៅបែបណាទើបត្រឹមត្រូវ?

23-12-2016 | 01:11 PM

កន្លងមកតែងតែមានភាពស្រពិចស្រពិល មិនច្បាស់លាស់លើការហៅឈ្មោះប្រាសាទបុរាណមួយ ស្ថិតក្នុងទឹកដីខេត្តសៀមរាប នោះគឺប្រាសាទបេងមាលា។ ប្រាសាទនេះ តែងមានការហៅឈ្មោះខុសគ្នា អ្នកខ្លះហៅថា «បឹងមាលា» អ្នកខ្លះទៀតក៏ហៅថា «បេងមាលា»។ តើឈ្មោះទាំង២នេះ មួយណាដែលត្រឹមត្រូវ? ដើម្បីជ្រាបច្បាស់ ជាបន្តសូមស្ដាប់ ចេន សុជាតា ...

«ឆ្មបបុរាណក្នុងសង្គមខ្មែរ»

16-12-2016 | 05:49 PM

អស់រយៈកាលជាច្រើនពាន់ឆ្នាំមកហើយ ដែលសង្គមខ្មែរមានសេចក្ដីត្រូវការខាងផ្នែកសេវាសម្រាលកូន ដែលជាចំណេះជំនាញមួយបែប ខុសប្លែកពីសត្វ ដែលកើតកូនតាមលក្ខណៈធម្មជាតិ។ ដោយហេតុថាគ្មានក្បួនវេជ្ជសាស្ត្រទំនើប នៅតាមទីជនបទស្រុកស្រែចម្ការ ឬតំបន់ដែលឆ្ងាយៗ ពីប្រជុំជន នៅពេលស្ត្រីឈឺពោះឆ្លងទន្លេ ជាចាំបាច់គេត្រូវពឹងពាក� ...

ប្រវត្តិ និងជំនឿរបស់ជនជាតិខ្មែរទាក់ទងនឹងខ្លែង

09-12-2016 | 05:51 PM

ខ្លែង គឺជាវត្ថុលេងម្យ៉ាងដែលអាចហោះបានដោយសារកម្លាំងខ្យល់ទាញយឹតតាមរយៈខ្សែដែលគេចង់ភ្ជាប់នឹងតួរបស់វា។ ក្រៅពីត្រូវបានប្រើសម្រាប់លេងកម្សាន្ត វាក៏ជាសិល្បៈមួយប្រភេទក្នុងវប្បធម៌របស់ជនជាតិខ្មែរផងដែរ។ ភាគច្រើនគេតែងបង្ហើរខ្លែងលេងកម្សាន្តក្នុងរដូវលំហើយ ចាប់ផ្ដើមរាប់ពីថ្ងៃពាក់កណ្ដាលខែកញ្ញា ...

តើចាប៉ីដងវែងមានប្រភពមកពីណា?

02-12-2016 | 04:28 PM

ប្រជាជនខ្មែរភាគច្រើនពិតជាបានស្គាល់ហើយពីឧបរណ៍ភ្លេងបុរាណខ្មែរមួយនេះ ព្រោះថាមួយរយៈកាលចុងក្រោយនេះ យុវជនខ្មែរមួយចំនួន ក៏ដូចជាអ្នកស្នេហាសិល្បៈបុរាណខ្មែរបានបង្ហាញនូវវត្តមានចាប៉ីដងវែង ព្រមទាំងបានរៀបចំនូវមហោស្របចាប៉ីដងវែងជាសាធារណៈក្នុងបំណងអភិរក្សទម្រង់សិល្បៈមួយនេះកុំឲ្យបាត់បង់។ ជាមោទនភាពថ្មីមួយ� ...

ដើមកំណើតល្ខោនស្រមោលស្បែកធំ

25-11-2016 | 04:00 PM

នាទីមរតកវប្បធម៌នៅក្នុងថ្ងៃនេះ ចេន សុជាតា នឹងលើកយកប្រវត្តិនៃល្ខោនស្បែកធំមកបង្ហាញជូន ដោយស្របពេលដែលថ្ងៃទី២៥ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦ នេះ ជាថ្ងៃគម្រប់ខួប១១ឆ្នាំ នៃល្ខោនស្បែកធំ ត្រូវបានចុះបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីឆ្នាំ២០០៥។ ចង់ដឹងថា តើល្ខោនស្បែកធំមានដើម កំណើតយ៉ាងដូចម្ដេច? តើល្ខោនស្បែកធំមានការសម្ដែងយ៉ាងដ ...

អំពីពិធីកោរជុក

18-11-2016 | 04:53 PM

ពិធីកោរជុក គឺជាប្រពៃណីដ៏សំខាន់របស់ជនជាតិខ្មែរ ដែលរៀបចំឡើងសម្រាប់ផ្ដល់សិរីមង្គលដល់កូនប្រុសស្រី មុនពេលពួកគេពេញវ័យគ្រប់ការ។ ពិធីកោរជុក ជាឈ្មោះផ្លូវការ តែតាមពាក្យសាមញ្ញគេហៅថា ពិធីកោរសក់ ឬកោរកំប៉ោយ ដែលក្មេងប្រុសស្រីទុកលើក្បាលតាំងពីអាយុ ៣ឆ្នាំ រហូតដល់ធំទើបកាត់ជុកនោះចេញ។ បច្ចុប្បន្នប្រពៃណី� ...

ការហៅទឹកភ្លៀងជាផ្នែកមួយនៃទំនៀមរបស់អ្នកស្រុកអង្គរ

28-06-2015 | 04:16 PM

អ្នកស្រុកអង្គរនៅតែជាឃ្លាំងផ្ទុកនូវមត៌កវប្បធម៌ដូនតាខ្មែរ ដ៏គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ បើទោះជាបានឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលវិវត្តន៍ជាច្រើនជំនាន់មនុស្សមកហើយក្តី។ ជាស្តែងដូចជាពិធីហៅទឹកភ្លៀងក៏ជាកិច្ចពិធីមួយដែលអ្នកឃុំលាងដៃ ក្នុងតំបន់ រមណីយដ្ឋានអង្គរ តែងធ្វើឡើងដើម្បីសុំទឹកភ្លៀងសម្រាប់ការងារ កសិកម្ម និងការដាំដ� ...

ពិធីចេញពីម្លប់

21-06-2015 | 02:03 PM

ពិធីចេញម្លប់នេះមានលក្ខណៈពិធីច្រើនយ៉ាងណាស់ខុសពីពិធី ចូលម្លប់ ។ ប៉ុន្តែវត្ថុបំណងគឺបំពេញលក្ខណ៍គម្រប់ឲ្យកូនស្រី ។ ឆ្លងតាមរយៈកាលបញ្ចូលម្លប់គ្រប់តាមកាលកំណត់ហើយ មាតា បិតា នៃកូនស្រី បានរើសរកពេលវេលាសម្រាប់បញ្ចេញម្លប់កូនស្រី ។ ពេលដឹងថ្ងៃជោគសិរីមង្គលហើយ គ្រួសារទាំងអស់រវល់ដើររកភស្តុភារ និងអញ្ជើញញាតិមិត្ត ...

ប្រពៃណី នៃពិធីចូលម្លប់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ

14-06-2015 | 11:24 AM

ពិធីចូល និងចេញម្លប់កាលពីសម័យដើមត្រូវបានចាត់ថា ជាមង្គលមួយយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់ស្ត្រីខ្មែរ ។ បុព្វបុរសខ្មែរយើងបានបង្កើតពិធីនេះឡើង សម្រាប់ឲ្យកូនស្រីចាប់អារម្មណ៍ ពីលំដាប់ថ្នាក់ប្រចាំជីវិត ដែលត្រូវឈានឡើង ដោយឲ្យប្រឹងប្រែងតស៊ូជានិច្ច ដើម្បីវឌ្ឍនភាព ។ ប៉ុន្តែជំនាន់ក្រោយៗមក ពិធីចូលម្លប់ចេញម្លប់លែងមានន័យអ� ...

ប្រវត្តិនៃព្រះបរមរាជវាំងកម្ពុជា

07-06-2015 | 02:31 PM

ការស្ថាបនាព្រះបរមរាជវាំងចុងក្រោយបានរៀបចំឡើងនៅភ្នំពេញ ចំនួន២លើក គឺលើកទី១ ក្នុងឆ្នាំ១៤៣៤ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទពញាយ៉ាត និងលើកទី២ ក្នុងឆ្នាំ១៨៦៦ ក្នុងរាជ្យព្រះបាទនរោត្ដមនិងត្រូវរុះរើសាងសង់ជាថ្មី នៅឆ្នាំ ១៩១៣ ក្នុងរាជ្យ ព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ដែលមានឈ្មោះថា ព្រះបរមរាជវាំងចតុមុខមង្គលដោយស្ថិតនៅ ...

ចលនាបះបោរសំណាក់ពួកបញ្ញវន្តខ្មែរ ក្នុងសម័យអាណានិគមបារាំង

01-06-2015 | 08:20 AM

ចលនាបះបោរ ក្នុងសម័យអាណានិគមដោយសារតែការមិនពេញចិត្តចំពោះរដ្ឋការអាណាព្យាបាលបារាំងពីសំណាក់ប្រជារាស្ត្រខ្មែរទូទៅ និងជាពិសេសពីសំណាក់ពួកបញ្ញវន្តខ្មែរខ្លះទើបបណ្ដាលឱ្យមានផ្ទុះឡើងនូវចលនាបះបោរប្រឆាំងបារាំងកើតមានជាបន្តបន្ទាប់ដូចខាងក្រោមនេះ។ ជាបន្តសូមស្តាប់ការពណ៌នារបស់គួន សំបូរដែលភាគបន្តដូចតទៅ៖

...

ប្រទេសកម្ពុជាក្រោមសម័យអាណានិគមបារាំង

24-05-2015 | 03:29 PM

ប្រទេសកម្ពុជា បានស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមនិយមបារាំងអស់ជិតមួយសតវត្សដោយគិតចាប់ពីឆ្នាំ ១៨៦៣រហូតដល់ពេលទទួលបានឯករាជ្យនៅឆ្នាំ ១៩៥៣។ស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមនិយមបារាំង បារាំងបានប្រើយុទ្ធិសាស្ត្រចំនួន៣តំណាក់កាលក្នុងគ្រប់គ្រោងប្រទេសកម្ពុជា។ នៅក្នុងនោះក៏មានការ ជំរិតទារពន្ធដារយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាយើ ...

ប្រវត្តិនៃភ្នំឧដុង្ត

16-05-2015 | 01:31 PM

ទីក្រុងឧដុង្គឬភ្នំឧដុង្តបានត្រូវកសាងឡើង ក្នុងសតវត្សរ៍ទី១៧ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី២ ។ ក្នុង ពស ២១៦៤ គស ១៦២០ ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋា។ ហើតភ្នំឧដុង្ត ជាអតីតរាជធានី នាសតវត្សរ៍ទី ១៧ (ពីឆ្នាំ១៦១៨ ដល់ឆ្នាំ១៨៦៦) ដែលព្រះបាទនរោត្តម បានបោះបង់ចោល នៅឆ្នាំ១៨៦៦ដើម្បីផ្លាស់រាជធានីទៅភ្នំពេញរហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ដើម្បីយល់� ...

ប្រវត្តិនៃការកសាងរាជធានីចតុមុខ

10-05-2015 | 03:44 PM

នៅឆ្នាំ ១៤៣១ ព្រះបាទពញាយ៉ាត ទ្រង់បានលើករាជធានីពីអង្គរ ទៅតាំងនៅ ទួលបាសាន ក្នុង ខេត្តស្រីសឈរ (កំពង់ចាម) វិញ។ តែដោយតំបន់នោះរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់ ព្រះអង្គក៏បញ្ជាឲ្យលើករាជធានីពី ទួលបាសាន ទៅតាំងនៅចតុមុខវិញ។ ក្រោយពីការកសាងរាជធានីរួចរាល់ ព្រះរាជាទ្រង់តាំងប្រទាននាមឲ្យព្រះនគរថា ក្រុងចតុមុខមង្គល សកលកម្ពុជាធ ...

ប្រភពនៃទ្រនិងចាប៉ីខ្មែរ

19-04-2015 | 05:38 PM

ទ្រនិងចាប៉ី ជាឧបករណ៍តន្ត្រីខ្មែរបុរាណ ដែលប្រើជាមួយក្រុមពិណក្នុងសម័យបុរេអង្គរ និង ជាឧបករណ៍ប្រពៃណីប្រើដោយខ្សែ ដោយមានប្រអប់ស្នូក ឬប្រអប់សំលេងធ្វើអំពីឈើ ឬត្រឡោកដូង។ថ្វីបើឧបករណ៍ទ្រនិងចាប៉ី ក្មេងៗសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ មិននិយមចូលចិត្តពិតមែន ក៏ឧបករណ៍ទ្រទាំងពីរនេះ នៅតែជាឧបករណ៍តំណាងនូវវប្បធម៏ � ...

ពិធីពូនភ្នំខ្សាច់ដើម្បីផ្តាច់កម្មពៀរ

05-04-2015 | 04:34 PM

ការពូនភ្នំខ្សាច់នេះគឺគេយកខ្សាច់សុទ្ធមកចាក់នៅកន្ដាលទីធ្លាដែលគេបានកំនត់ រួចពូនអោយចេញជារាងចេតិយបែរមុខទៅទិសខាងកើតហើយគេសន្មត់ហៅថា «វាលុកចេតិយ»ឬក៏ពាក្យសាមញ្ញហៅថា «ពូនភ្នំខ្សាច់» ។គឺតំនាងអោយព្រះចូលាមនីចេតិយដែលសាងសំរាប់បញ្ចុះព្រះកេសានិងព្រះចង្កូមកែវនៃព្រះពុទ្ធ។ការសាងវាលុកច� ...

ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ

29-03-2015 | 04:47 PM

មនុស្សគ្រប់ ជាតិសាសន៍ តែងប្រារព្ធពិធីចូលឆ្នាំថ្មីដែលជាប្រពៃណីរបស់ប្រជាជាតិរៀងៗ ខ្លួន។ គ្រាន់តែគេនិយមកំណត់ពេលវេលានៃ ការរៀបចំបុណ្យនេះបែ្លកៗគ្នាស្របទៅតាម ជំនឿទំនៀមទម្លាប់ និងប្រពៃណីរបស់គេប៉ុណ្ណោះ។ ជនជាតិខ្មែរយើង ក៏មានប្រវត្តិធ្វើបុណ្យចូលឆ្នាំតាំងពីបុរាណកាលជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតមក ។ យើងបានប្រទះ ឃើញឯកស� ...

ប្រវត្តិនៃទីក្រុងភ្នំពេញ

22-03-2015 | 05:06 PM

រាជធានីភ្នំពេញជាទីក្រុងសំខាន់ជាងគេក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ។ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានតែងតែប្រាថ្នាមកទស្សនាទីក្រុងនេះយ៉ាងហោចណាស់ឲ្យបានម្តងក្នុងមួយជីវិតដែរប៉ុន្តែប្រវត្តិរឿងដែលទាក់ទងនិងព្រះរាជធានីនេះនិងការកសាងឡើងនៅសម័យណា ហើយនរណាជាអ្នកសាងសង់នោះមិនមាននរណាបានដឹងពិត� ...

ប្រវតិ្តសារមនី្ទរជាតិ

15-03-2015 | 04:06 PM

សារមន្ទីរជាតិរបស់កម្ពុជាត្រូវបានកសាងនៅ ថៃ្ងទី ១៥ ខែសីហ឵ ឆ្នាំ១៩១៧តាមរបៀបស្ថាបត្យកម្ម ប្រពៃណីខ្មែរហើយត្រូវបានសម្ពោធក្នុងឆ្នាំ១៩២០ ដោយព្រះបាទស៊ីសុវត្ថិ ។នៅខាងក្នុងសារមន្ទីរជាតិមានតំកល់វត្ថុបុរាណសល់តាំងពីសម័យមុនអង្គរ និងសម័យអង្គរ ។វាជាការប្រមូលថែរក្សាទុកដ៏ល្អសម្រាប់ពិភពលោកធ្វើការស្រាវជ្រាវអំ� ...

ប្រវត្តិនៃល្ខោនបាសាក់

09-03-2015 | 12:03 AM

បើយោតាមក្រសួងវប្បធម៏ និងវិចិត្តសិល្បៈ បានឲ្យដឹងថា ល្ខោនបាសាក់សព្វថ្ងៃនេះមានប្រភពមកពីល្ខោនទ្រើងឃ្លោកហើយបានរីកចម្រើនឡើងដោយស្នាដៃបញ្ញវន្តមួយក្រុមដែលមានចំណេះជ្រៅជ្រះខាងអក្សរសិល្ប៍ និងសាសនា ខេត្តបាសាក់ព្រះត្រពាំង” កម្ពុជាក្រោម ដែលមានការដឹកនាំដោយ អតីតចៅអធិការវត្តខ្សាច់កណ្ដាលមានឈ្មោះថា លោកគ្រូសួរ ដែ� ...

របាំគ្រុឌសំដែងពីទំនាក់ទំនងអន្តរស្នេហារវាងមនុស្ស និងសត្វ

08-03-2015 | 04:39 PM

ក្នុងទេវកថា សត្វគ្រុឌ មានតួនាទីជាទីនាំងព្រះវិស្ណុ។ ដោយឡែកនៅក្នុងការបង្កើតស្នាដៃរបាំសហសម័យនេះតូអង្គសត្វគ្រុឌ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ ២០០៣ ដោយ លោកស្រី ហ៊ុន ប៉ែន ក្រោមការទទួលឥទ្ធិពលពីសន្ធឹកស្គរខ្មែរដែលមានឈ្មោះថា “ប្រគុំស្គរវង់ធំ” មានស្គរខ្មែរចំនួនជាង ៧៨ ប្រភេទដែលបានបង្កើតឡើងដោយ លោក ហ៊ុន សារិន នៅឆ្� ...

ភាពទន់ភ្លន់នៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យ បង្ហាញពីអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរ

02-03-2015 | 02:06 AM

របាំព្រះរាជទ្រព្យ ជារបាំក្បាច់បុរាណខ្មែរ ដែលជាទម្រង់សិល្បៈសក្ការៈ មួយដែលមានវ័យ ចំណាស់ ដ៏យូរលង់ ណាស់មកហើយនៅក្នុងចំណោមទម្រង់សិល្បៈសក្ការៈ។ ហើយក៏ជាទម្រង់សិល្បៈ ដែលមានតម្លៃពិតខាងស្មារតី និងខាងបច្ចេកទេសកំរិតខ្ពស់ក្នុងចំណោមទម្រង់សិល្បៈ ទស្សនីយភាព នៅកម្ពុជា។របាំព្រះរាជទ្រព្យមួយនេះ ស្ទើរតែបាត់បង់អស់ទៅ� ...